YAZAR KÖŞESİ

22 Şubat 2010
Haldun VAHABOĞLU

UYANDIRMA

Deklerenin düşük seviyede kaldığı durumlarda, 3üncü pozisyonda ve pas geçilecekken uygulanan bir konuşma şeklidir.

1 RENK AÇIŞINI UYANDIRMA

Bu durumda ortaklığın ortalama olarak toplam 20-22 puanı olduğu, rakibin 18-20 puanı (açanda 14-16 puan, cevapçıda 4 puan) olduğu varsayılır. Uyandırma yapılırken dikkat edilmesi gereken hususlar şöyledir:
  • Açış renginde uzunluk varsa uyandırma yaparken çok dikkatli olmak gerekir. Bu durumda ortakta bu rengin kısa olma olasılığı yüksektir. Kısa olmasına rağmen konuşamamış olması çoğu kez puanı olmadığı anlamına gelir.
  • Açış rengi kısa ise ortakta en fazla 14 puan (nadiren 15- puan) vardır. Daha üstü ile 1NT veya başka şekilde araya girebilir, uyandırma durumundaki ortağının 7-8 puanına zon yapacak eli olması halinde de konuşurdu.
  • Puan minimuma doğru indikçe açış renginde puan olmaması önemlidir. Açış renginde puan olması durumunda ortak için yararlı puan olasılığı azalmaktadır.
  • Rakibin daha iyi bir kontrat bulma olasılığının az olması. Bazen uyandırma sonunda rakip daha iyi bir renk ve kontrat, hatta zon bile bulabilir. Buna dikkat etmek gerekir.
    Uyandırma kontr, renk ve sanzatu ile yapılır.
        I-KONTR İLE UYANDIRMA
    Apel kontrudur. Rakip renk kısa ve okunmamış renklerde 3+ kart olmalıdır. Doğrudan apel kontrundan tek farkı aynı koşullar olmasına rağmen 2 puan eksikle (bir "dam" eksik), yani fazladan bir "dam" varmış gibi yapılmasıdır. Dolayısıyla uyandıranın ortağı da bir "dam" eksik gibi deklere verir. Bu şekilde uyandırma, uygun dağılım varsa 8 puana kadar düşebilir. 4441 ve 5440 dağılımlarla minimum 8 puanla, 4432 dağılımla minimum 10 puanla yapılır. Kontrdan sonra renk söyleme 14+ puan ve kaliteli renk gösterir, renk kalitesi düştükçe puan artar.
        II-SANZATU İLE UYANDIRMA
    Diğer uyandırma çeşitlerine uygun olmayan, açış renginde durdurucu ve genellikle dengeli el ile yapılır. 1NT ile uyandırmanın orijinali 11-16 puandır. 1 Minör açışına 11-14 puan, 1 Majör açışına ise 11-16 puan  gösterir. Günümüzde ise 1NT ile uyandırma 10-14 puan ile yapılmaktadır. Ben 1 Majör açışlarına uyandırmanın 10-15 puan ile yapılmasının uygun olacağı kanaatindeyim. Nadiren açış renginde uzunluk olan, durdurucu olmayan, ancak diğer uyandırma şekillerine uymayan maksimum ellerle de 1NT ile uyandırılabilir. Ortaklık anlaşması olarak rakip renkte durdurucu şartı aranmayabilir.
    1NT ile uyandıranın ortağı "Range Stayman" uygular. İlaveten ortaklık anlaşması olması şartıyla 1NT açışı sonrası uygulanan bütün konvansiyonlar oynanabilir. Range Stayman' da 1NT ile uyandıranın ortağı 2♣ ile puan aralığını (range' i) sorar, 2    ♦/♥/♠ 10-12 puan, 2NT 13-15 puan belirtir, 2NT üstüne açan 3♣ ile staymana devam eder.
    Sanzatu ile uyandırmada diğer puan aralıkları şu şekilde belirtilir:
  • 15-17 puan (1 Majör açışına 16-17) ile Kontr sonrası seviyede NT
  • 18-19 puan ile doğrudan 2NT (ortaklık anlaşması olarak 2 renkli el olarak oynanmıyorsa)
  • 20-22 puan ile Kontr sonrası sıçrayarak NT
  • 23+ puan ile Kontr ve Cue-bid sonrası NT veya doğrudan 3NT (bu uzun renk 20+ puan olarak da oynanabilir)
        III-RENK İLE UYANDIRMA
            1 SEVİYESİNDE
    8-13 puan ve 4+ kart renk ile yapılır. Diğer uyandırma şekillerine uymuyorsa 4' lü renk ile de yapılabilir. Minimum puan ve 4' lü majör ile birlikte 5' li minör olan ellerle 4' lü majör ile uyandırılabilir. Burada önemli olan nokta rakibin okunmamış bir majörde az da olsa zon bulma olasılığı olmasıdır. Bu nedenle renkle uyandırmalarda bu konuya dikkat etmek gerekir.
            2 SEVİYESİNDE
    Kaliteli 5' li renk ve çoğu kez minimum olmayan el gösterir.
            SIÇRAYARAK 2 SEVİYESİNDE
    12-16 puan ve kaliteli 6' lı renk (nadiren 5' li) gösterir.
            SIÇRAYARAK 3 SEVİYESİNDE
    Çok kaliteli 6 veya 7' li renk 12-16 puan gösterir. Daha çok 3NT ile ilgilidir. Sıçrayarak 3 seviyesinde daha büyük renk ile uyandırma ortaklık anlaşmasına bağlı olarak preemptive de olabilir.
            CUE-BID
    Ortaklık anlaşmasına bağlı olarak Michaels cue-bid veya ortağın pas geçmesini istemediği tek veya çift renkli çok kuvvetli el olabilir.

    1NT AÇIŞINI UYANDIRMA

    Kontr, ortağın her atağını karşılayabilecek, dengeli, 14+ puan gösterir. Ortaklık anlaşmasına bağlı olarak rakip zonda ve biz değilsek 10-12 puan ile, ters zon durumunda 17+ puan ile yapılması şeklinde oynanabilir. Renk ile uyandırmalarda puandan çok renk kalitesi ve elin oyun gücü önemlidir. Konvansiyonel veya natürel renk uyandırmaları yapılabilir.

    HER İKİ RAKİP DE KONUŞTUĞUNDA UYANDIRMA

        I-RAKİPLERİN GERÇEK TUTUŞU VARSA
    Bu durumda ortaklığın ortalama olarak toplam 17-20 puanı olduğu, rakibin 20-23 puanı olduğu varsayılır.
    Kontr ile uyandırma uygun dağılım ve uygun zon durumunda 7/8 puana kadar düşebilir, ortalama 9 puan olarak düşünülür. Diğer renklere veya 2 renk konuşulmuşsa diğer 2 renge hazırlıklı olmalıdır.
    Renk ile uyandırmalarda da zon durumu ve puan olarak aynı koşullar geçerlidir. Dörtlü renkle de uyandırma yapılabilir. Burada önemli olan husus uyandırma yapacağınız rengin "emniyetli" olup olmadığıdır. Genellikle rakibin rengi üstünde kalan renkler "emniyetli" dir, altında kalan renklerin rakipte uzun olma olasılığı daha çoktur.
    2NT ile uyandırma natürel olmayıp 2 renkli eli tarif etmek için kullanılır.
        II-RAKİPLERİN TUTUŞU YOKSA
            1NT' DE KALMIŞLARSA
    Kontr ile uyandırma kalan 2/3 renk veya sağınızdaki rakibin rengine ceza kontru atacak el olarak oynanabilir. Kalan 2/3 renk oynamak mantıklı değildir, çünki rakiplerin fiti yoktur. Dolayısıyle sizin de bu renklere fit bulma olasılığı az olup cezalanma olasılığınız fazladır. Sağdaki rakip rengine kuvvetle hakim olan ceza kontru olarak oynamakta fayda vardır.
    Renk ile uyandırmada uyandırdığımız rengin "emniyetli" olup olmadığı önemlidir.
            LİMİTE OLUP ZORUNLU TUTUŞ VERİLMİŞSE
    Rakibin gerçek fiti olmadığı için uyandırmalarda dikkatli olmak gerekir.
    Kontr ile uyandırmada diğer 2 renk vardır.
    Renk ile uyandırma "emniyetli" renk olmak koşuluyla yapılabilir.
            LİMİTE OLUP REBİD YAPILMIŞSA
    Kontr ve renk ile uyandırmalarda aynı şartlar aranır.
    2NT natürel olmayıp 2 renkli eli gösterir.

    ZAYIF 2 AÇIŞLARINI UYANDIRMA

    Yukarıda belirtilen koşullara ilaveten kontr için uygun dağılım olduğunda minimum 9 puan, 2NT için durdurucu olan, dengeli 15-17 puan, 3NT için durdurucu olan dengeli 18-20 puan veya durdurucu ile birlikte kapalı 6/7' li renk, daha düşük puan olması gerekir.

    ZAYIF 3 AÇIŞLARINI UYANDIRMA

    Yukarıda belirtilen koşullara ilaveten kontr için uygun dağılım olduğunda minimum 9 puan, 3NT için durdurucu olan 16-20 puan, dengeli veya kapalı renk olan el ile yapılır. Renk ile yapılan uyandırmalar kaliteli renk ve makul açar puan ile yapılır.

    UYANDIRANIN ORTAĞININ KONUŞMALARI

        I-KONTR İLE UYANDIRMADA RAKİP PAS GEÇERSE
    Apel kontruna verilen cevap gibi davranılır, tek farkı puan limitlerine 2 puan (bir "dam") eklenir. Minimum cevap üst limiti 10 puandır. Sıçramalar 11-13 puan, majör renkte ise 4' lü olabilir, minör renkte ise 5' li olmalıdır. Cue-bid açar puan ve diğer deklerelerin uygun olmadığı durumlarda yapılır. Her iki majör varsa 10-12 puan olabilir. 1NT 7-11 puan, 2NT 12-14 puan ve 3NT 15+ puandır. Ceza pası kaliteli kozlarla yapılır.
        II-KONTR İLE UYANDIRMADA RAKİP TEKRAR KONUŞURSA
    7-10 puan ve uygun kartlarla seviyede konuşulur. Sıçramalar baştan konuşamamış, maksimum açış olan eller olup zon davetidir. Seviyede NT 11-12 puan olur. Kontr rakibi cezalandırmak içindir, negatif değildir. Çünki burada ortağın tekrar kontr ile uyandırması mümkün olmayabilir.
        III-RENK İLE UYANDIRMADA RAKİP PAS GEÇERSE
    Basit tutuş 8+-12- puandır. Burada ortağın renginin 4' lü olabileceğini de hesaba katmak gerekir. Rakip rengi iyi durduruyor ve el sanzatuya uygunsa 3' lü kart ile ortağı desteklemeyebilirsiniz. 1NT 9-12 puan, 2NT 12-14 puan ve seviyede 2NT 11-12 puandır. Yeni renk ortağa fit olmayan ve overcall yapacak, 8-11 puanlık bir el gösterir. Sıçramalı tutuşlar 12+ puan gösterir. Cue-bid 12+ puan, iyi fit veya fit veya durdurucu olmayan iyi bir el gösterir.
        IV-RENK İLE UYANDIRMADA RAKİP TEKRAR KONUŞURSA
    Basit tutuşta daha agressif davranılmalıdır. Rakip tekrar konuşmuştur ve kompetisyon yapma şansınızı kaybetme olasılığı yükselmiştir. Serbest yükseltmeye göre daha az puanla yapılabilir (7 puan). Sanzatu cevapları aynıdır, ancak rakip renkte 2 durdurucu olması uygun olur. Yeni renk yukarda olduğu gibidir. Sıçramalı tutuşlar davet olup 12+ puan, uygun dağılım ve iyi bir el gösterir. Cue-bid ise puan olan, daha dengeli elleri gösterir. Kontr ceza amaçlıdır, negatif değildir.